Stefan Nemanja
Posle Dese, a povodom vizantsko-ugarskog rata kod Zemuna 1165. godine prvi put se spominje Stefan Nemanja. On je po svoj prilici bio u srodstvu s raškim županima. Rodio se u Ribnici (Zeta), gde su mu roditelji bili izbegli. Nemanju su krstili najpre latinski, a po odlasku u Ras, u crkvi Sv. Petra i Pavla pravoslavni sveštenici. Car Manuel Komnen doveo je Tihomira, Zavidinog sina, i njegovu braću Stracimira, Miroslava i već navedenog Nemanju 1166. ili 1168. na vlast u Raškoj. U vreme kada je Tihomir, Nemanjin najstariji brat bio raški veliki župan, Nemanja je bio oblasni gospodar. Upravljao je Toplicom, Ibrom, Rasinom i Rekom. Pose susreta s vizantijskim carem Manuelom I. Komnenom, Nemanja je dobio na dar u Dubočicu (područje oko Leskovca). Po već ustaljenom običaju braća (kao oblasni gospodari) se nisu slagala. Nemanjine namere su bile da postane veliki župan.
Stefan Nemanja ( Sv.Simeon danas )
Zna se da je to zaista i postao 1166. godine. To je postigao porazivši Tihomirovu vojsku. S velikožupanskog mesta Nemanja je, kao i njegovi prethodnici, gledao kako da se oslobodi vizantijske potčinjenosti. Učinilo mu se da vizantijsko - mletački 1171. - 1172. godine pruža za to pogodnu priliku. Međutim, rat je srećno okončan za Vizantiju, što je omogućilo caru Manuelu I. da izvrši pohod na Srbiju. Nemanja je izbjegao rat, pregovarao je s carem te je odveden je u Carigrad, ali se vratio kao vizantijski vazal i ostao je lojalan caru Manuelu do njegove smrti 1180. godine. Do onda Nemanja nije uspeo da počini nikakav trajniji uspeh.
Uspon Stefana i Save Nemanjića
Godina 1199. obeležila je smrt srpskog velikog župana i osnivača dinastije Nemanjića, Stefana Nemanje. Za sobom je ostavio temelje srpske države i tri sina, Vukana, Stefana i Rastka, da sačuvaju i učvrste njegovo vladarsko delo. Nemanjino nasleđe nije bilo ni lako, ni jednostavno. Rasprava između dva starija brata o pravu na prvenstvo u državnoj upravi prerasla je u sukob. Sve do prvih godina trinaestog veka tinjala je ova borba, ponekad provaljujući u otvorenu netrpeljivost. U prvo vreme Vukan je uspevao održati vlast u Srbiji, delujući iz svog sigurnog utočišta u Zeti koju je naslijedio još od oca. I najmlađi Nemanjin sin Rastko od samog početka se uključio u presuđivanje koji od starije braće treba biti vladar u Srbiji. Još kao dečaku otac mu je dao Humsku oblast na upravu. Ali, mladi Rastko je već 1191. napustio Hum i odlazi u Svetu Goru da se zamonaši. Od tada nosi ime kaluđera - Sava i po tome je ostao poznat. Mada je Nemanja odredio Stefana za svog nasljednika koji je bio veliki župan od 1196., Vukan je, uz pomoć ugarskog kralja Emerika, osigurao premoć u Srbiji i proterao Stefana, 1202. godine. Tako je Vukan postao velikim županom od 1202. do 1203. Nekoliko godina kasnije, 1204. ili 1205. Stefan je uspeo, postepeno osvajajući srpske zemlje, da preuzme vlast u Srbiji uz pomoć Bugara. U vreme sukoba između Vukana i Stefana, Vukan je bio taj koji je uživao podršku katoličke vlastele u Zeti. Oslanjao se na prijateljstvo Ugarske i papinske kurije. Kada je za trenutak pobedio Stefana priznao je prvenstvo katoličkoj crkvi i vrhovnu vlast ugarskog kralja. Ali ipak se ostvarila Nemanjina želja da Stefan ovlada zemljom, a da Vukan bude "veliki knez" jedne oblasti. Prenošenje moštiju Stefana Nemanje iz Hilandara u manastir Studenicu pomoglo je pomirenju između dva brata. Glavnu ulogu u tom činu imao je Sava.
Država Stefana Nemanje i Stefana Prvovenčanog
U momentu Stefanovog konačnog ustoličenja na čelu srpske države, počelo je jedno novo razdoblje ne samo u srpskoj istoriji, nego i u istoriji čitavog Balkanskog poluostrva. Rušenje Vizantijskog carstva pod naletima krstaša (četvrti krstaški rat) i nastanak više novih država (Latinsko Carstvo, Solunska Kraljevina,Nicejsko Carstvo i dr.) na tlu starog carstva promenio je odnos snaga na jugoistoku Evrope. Osamostalio se i Epir, a uporedo sa Srbijom jačalo je i Drugo bugarsko carstvo, a samim padom Vizantije uveliko je ojačala i Ugarska. Stefan je morao u više mahova da odbija spoljašnje napade kako bi osigurao samostalan razvitak srpske države. Celi Balkan podelio se na dva sveta. S jedne strane stajale su one države koje su pripadale vizantijskom duhu (Srbija, Bugarska i dr.). S druge strane nalazile su se nove države latinskih krstaša ili male grčke države. Otuda je i proistekla prozapadna politika Stefanova. Posle pobede Stefana nad Vukanom i sam Stefan se okrenuo Zapadu, Mletačkoj Republici i Rimu.
Нема коментара:
Постави коментар